در حالی که عراق با هدف پایان‌دادن به سوزاندن گازهای همراه و کاهش وابستگی به واردات انرژی، برنامه‌های گسترده‌ای را به اجرا گذاشته، وزارت نفت این کشور از پیشرفت چشمگیر در بهره‌برداری از گاز خبر داده است. همزمان با این تحولات، اختلافات بغداد و اربیل بر سر سازوکار صادرات نفت اقلیم کردستان همچنان ادامه دارد. برای بررسی ابعاد این تحولات، با مهندس علی الفتلاوی، کارشناس ارشد انرژی در بغداد گفت‌وگو کرده‌ایم.

نفت‌آرا: مهندس الفتلاوی، وزیر نفت عراق در بصره از افزایش نرخ بهره‌برداری از گاز همراه نفت به ۶۷ درصد خبر داد. این آمار تا چه اندازه تحول‌ساز است؟
مهندس علی الفتلاوی: این رقم، نشانه‌ی تغییر بنیادین در سیاست انرژی عراق است. سال‌ها گازهای همراه نفت سوزانده می‌شدند و ثروت ملی به هدر می‌رفت. حالا اما با نزدیک شدن به بهره‌برداری ۷۰ درصدی، ما وارد مرحله‌ای از مدیریت بهینه منابع شده‌ایم که به معنای کاهش آلودگی، افزایش تولید برق و کاهش نیاز به واردات گاز است.
نفت‌آرا: وزیر اعلام کرده تا پیش از سال ۲۰۲۸ عملیات سوزاندن گاز مشعل به‌طور کامل متوقف می‌شود. این هدف تا چه حد دست‌یافتنی است؟
الفتلاوی: دستیافتنی است، اما نیازمند دو چیز است: سرمایه‌گذاری مستمر و اراده سیاسی پایدار. توقف سوزاندن گاز یعنی احداث پالایشگاه‌های گاز، خطوط لوله، ایستگاه‌های فشرده‌سازی و همچنین عقد قراردادهای بهره‌برداری با شرکت‌های داخلی و خارجی. اگر این عناصر در کنار هم قرار گیرند، تحقق این هدف امکان‌پذیر است.
نفت‌آرا: در بخش دیگری از سخنان وزیر، به کاهش وابستگی به گاز ایران اشاره شد. آیا عراق می‌تواند در آینده‌ای نزدیک جایگزین قابل اعتمادی برای گاز ایران پیدا کند؟
الفتلاوی: عراق در حال تنوع‌بخشی به منابع گاز است، اما باید واقع‌بین باشیم؛ تا چند سال آینده، گاز ایران همچنان ستون اصلی تأمین گاز برخی نیروگاه‌های بزرگ خواهد بود. با این حال، خطوط انتقال جدید، مانند خط بصره و خط المحمودیه به بسمایه، ظرفیت داخلی را افزایش می‌دهند و گام مهمی در کاهش فشار سیاسی و اقتصادی ناشی از وابستگی به یک منبع خاص هستند.
نفت‌آرا: وزیر نفت همچنین وعده پایان واردات بنزین تا پیش از ۲۰۲۶ را داده است. آیا عراق به نقطه خودکفایی رسیده؟
الفتلاوی: ما به نقطه خودکفایی کامل نرسیده‌ایم، اما وارد فاز پایداری تولید شده‌ایم. پالایشگاه‌های جدید مانند «کربلاء» نقش مهمی در کاهش نیاز به واردات ایفا کرده‌اند. اگر پروژه‌های توسعه‌ای ادامه پیدا کند، می‌توانیم واردات بنزین را به‌طور کامل متوقف کنیم.
نفت‌آرا: درباره نفت اقلیم کردستان، وزیر به خسارت ۳۰۰ هزار بشکه‌ای روزانه به دلیل عدم صادرات اشاره کرده است. دلیل تداوم این اختلاف چیست؟
الفتلاوی: مسئله اصلی، تضاد در شیوه محاسبه هزینه تولید و نحوه پرداخت به شرکت‌های فعال در اقلیم است. دولت فدرال خواهان شفاف‌سازی و مدیریت مرکزی است، در حالی که دولت اقلیم می‌خواهد استقلال مالی خود را حفظ کند. این اختلاف، نه فقط اقتصاد اقلیم بلکه سهمیه‌بندی اوپک و درآمد کلی عراق را تحت تأثیر قرار داده است.
نفت‌آرا: در مجموع، آیا این تغییرات عراق را به بازیگر مؤثرتری در بازار انرژی تبدیل خواهد کرد؟
الفتلاوی: بدون تردید عراق با کنترل منابع گازی، توسعه زیرساخت‌های پالایشی و حل مسائل سیاسی در اقلیم، می‌تواند به صادرکننده گاز و فرآورده‌های نفتی تبدیل شود. این تحولات جایگاه بغداد را در اوپک، منطقه و حتی در تعامل با اروپا تقویت خواهد کرد.