برای دهه‌ها، واشنگتن با تکیه بر دلار و شبکه سوئیفت، نبض اقتصاد جهانی را در دست داشت. اما حالا موجی بی‌سابقه از کشورها – حتی متحدان آمریکا – به دنبال راهی برای عبور از این انحصار هستند. از یوان دیجیتال چین گرفته تا سیستم‌های پرداخت منطقه‌ای در آسیا و آفریقا، یک انقلاب بی‌سروصدا در حال رقم زدن نظمی مالی‌ست که دیگر در مدار دلار نمی‌چرخد. آیا با پایان انحصار سوئیفت، باید منتظر افول هژمونی اقتصادی آمریکا باشیم؟
پایان بی طرفی مالی
جنگ ارزی با ابزار دیجیتال: باز طراحی نظم مالی جهان آغاز شده است/ کشورها چگونه واشنگتن را دور می زنند؟ /فرار بزرگ از دلار
بخش اول: ارز دیجیتال ملی – پاسخ تکنولوژیک به سلطه دلار
در سال‌های اخیر، بانک‌های مرکزی از چین تا نیجریه، با سرعت در حال توسعه ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) هستند. چین با معرفی یوان دیجیتال (e-CNY) پیشتاز این مسیر است و اکنون آن را در تجارت خارجی با کشورهای آسیایی، روسیه و حتی کشورهای آفریقایی آزمایش می‌کند.
در اکتبر ۲۰۲۳، بانک مرکزی چین اولین پرداخت بزرگ انرژی با استفاده از یوان دیجیتال را با امارات متحده عربی انجام داد. این تراکنش نه از طریق سوئیفت انجام شد و نه با استفاده از دلار آمریکا. پیام این اقدام روشن بود: دور زدن زیرساخت‌های مالی غرب ممکن است – و در حال وقوع است.
همکاری‌های جنوب جهانی – تولد یک اکوسیستم مالی جدید
کشورهای جنوب جهانی، که سال‌ها از تبعیض‌های مالی در نظام دلاری رنج می‌بردند، اکنون در حال ایجاد شبکه‌های پرداخت منطقه‌ای هستند. نمونه‌ها:
• آفریقا: راه‌اندازی سیستم پرداخت پان‌آفریقایی (PAPSS) که تبادلات مالی را به ارزهای محلی تسویه می‌کند.
• آسیای جنوب شرقی: اجرای طرح RPC در آسه‌آن برای اتصال مستقیم سیستم‌های پرداخت داخلی کشورهای عضو.
• آمریکای لاتین: برزیل و آرژانتین در حال کار بر روی یک ارز مشترک منطقه‌ای به نام “سور” هستند که برای تجارت بین‌دولتی استفاده خواهد شد.
این سیستم‌ها نه تنها وابستگی به دلار را کاهش می‌دهند، بلکه از نظر امنیت داده و استقلال حاکمیتی نیز مزیت دارند.
بخش سوم: از مقاومت به جایگزینی – بازیگران جهانی وارد میدان می‌شوند
از سال ۲۰۱۴ که روسیه در پاسخ به تحریم‌ها سیستم SPFS را معرفی کرد، جهان به تدریج متوجه شد که جایگزینی برای سوئیفت ممکن است. امروز، چین با CIPS، روسیه با SPFS و بریکس با BRICS Pay در حال تضعیف قدرت چانه‌زنی مالی غرب هستند.
در اجلاس بریکس ۲۰۲۴، اعلام شد که زیرساخت مشترک پیام‌رسانی مالی بریکس آماده تعامل با ارزهای دیجیتال ملی است. اگر این سیستم عملیاتی شود، ده‌ها کشور می‌توانند بدون گذر از شبکه‌های غربی، با یکدیگر تجارت کنند.
بخش چهارم: تهدید برای دلار؟ یا پایان یک انحصار تاریخی؟
هم‌زمان با رشد این سیستم‌ها، شاهد کاهش سهم دلار در ذخایر ارزی جهانی، تسویه معاملات و تجارت بین‌المللی هستیم. طبق آمار صندوق بین‌المللی پول، سهم دلار از ذخایر ارزی جهان از ۷۲٪ در سال ۱۹۹۹ به کمتر از ۵۹٪ در ۲۰۲۴ کاهش یافته است.
در کنار آن، ارزهایی چون یوان، روپیه، ریال و حتی روبل در قراردادهای دوجانبه جای دلار را گرفته‌اند. سعودی‌ها، که زمانی دلار را اساس معاملات نفتی می‌دانستند، حالا به صورت آزمایشی فروش نفت با یوآن را آغاز کرده‌اند.
جمع‌بندی: نظم مالی جهان در آستانه یک دگرگونی
گرچه دلار و سوئیفت هنوز ستون‌های اصلی نظام مالی جهان هستند، اما ظهور سیستم‌های جایگزین، ارزهای دیجیتال ملی، و فناوری‌های پرداخت مستقل، نشان‌دهنده پایان دوران انحصار مالی آمریکا است.
شاید این تحول در یک شب رخ ندهد، اما نشانه‌های آن آشکار است.جهان در حال بازطراحی زیرساخت مالی خود است – این بار بدون محوریت دلار.
https://naftara.ir/vdcg3u9q.ak93u4prra.html
