در پی بحران مداوم تأمین گاز برای صنایع فولادی ایران، محمد آقاجانلو، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، پیشنهاد تشکیل کنسرسیومی از شرکت‌های فولادی برای سرمایه‌گذاری در میدان گازی کیش را به عنوان راه‌حلی پایدار و عملی برای تأمین گاز مورد نیاز این صنعت مطرح کرد. با استناد به تبصره ۳ ماده ۱۵ قانون برنامه هفتم توسعه، این طرح می‌تواند به صنایع فولادی کمک کند تا با توسعه و بهره‌برداری از میادین گازی، از خطر کمبود انرژی در سال‌های آینده جلوگیری کنند و به بخشی از زنجیره تأمین انرژی تبدیل شوند.

اختصاصی نفت آرا، در نشستی با حضور محمد آقاجانلو، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و مدیرعامل سازمان ایمیدرو، به همراه دبیر انجمن فولاد و مدیران عامل شرکت‌های بزرگ فولادی کشور، پیشنهاد تشکیل کنسرسیومی از فولادسازان برای سرمایه‌گذاری مستقیم در میدان گازی کیش به عنوان راهکاری عملی برای رفع کمبود گاز صنایع فولادی مطرح شد. این رویکرد تازه، بر پایه تبصره ۳ ماده ۱۵ برنامه هفتم توسعه و آیین‌نامه ابلاغی هیأت دولت تعریف شده است.
زمینه‌ حقوقی یک مشارکت بی‌سابقه
بر اساس تبصره سه ماده ۱۵ قانون برنامه هفتم توسعه، صنایع انرژی‌بر نظیر فولاد و پتروشیمی می‌توانند از طریق همکاری با شرکت‌های دارای مجوز اکتشاف و تولید، در توسعه میادین گازی و پروژه‌های جمع‌آوری گازهای مشعل (فلر) مشارکت کرده و در اولویت دریافت گاز طبیعی تولیدی قرار گیرند. این موضوع، یک تغییر سیاست بنیادین از نگاه دولت در واگذاری مسئولیت تأمین انرژی به بخش خصوصی محسوب می‌شود.
میدان گازی کیش؛ دارایی مغفول مانده
میدان گازی کیش با دارا بودن حدود ۱.۵ تریلیون متر مکعب گاز درجا، یکی از بزرگ‌ترین ذخایر گازی ایران است که بهره‌برداری کامل از آن به دلایل مختلف، از جمله کمبود سرمایه‌گذاری، به تعویق افتاده است. آقاجانلو با اشاره به پتانسیل بالای این میدان، اعلام کرد: «شرکت‌های فولادی می‌توانند با ورود به سرمایه‌گذاری در این میدان، از تأمین بلندمدت گاز خوراک خود مطمئن شوند.»
دلایل ورود صنعت فولاد به زنجیره تأمین انرژی
بحران تأمین گاز در سال‌های اخیر، بارها موجب توقف خطوط تولید در صنعت فولاد شده است. آقاجانلو هشدار داد: «در صورت تداوم روند فعلی، کمبود گاز در سال‌های آینده تشدید خواهد شد.»
بر اساس برآوردها، صنعت فولاد برای تولید هر تن آهن اسفنجی، حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ متر مکعب گاز نیاز دارد. قطع یا محدودیت گاز در ماه‌های سرد، به کاهش تولید، زیان انباشته و بی‌ثباتی بازار منجر شده است.
چشم‌انداز تشکیل کنسرسیوم فولادی
در این نشست، مدیران عامل شرکت‌هایی مانند گل‌گهر، فولاد ارفع، فولاد مبارکه، فولاد خوزستان، چادرملو و فولاد سیرجان، برای بررسی مدل‌های همکاری و سرمایه‌گذاری مشترک اعلام آمادگی کردند.
این کنسرسیوم می‌تواند با تملک بخشی از سهام میدان گازی کیش یا تأسیس یک شرکت اکتشاف و تولید مستقل، مسئولیت توسعه، تولید و ذخیره‌سازی گاز را برعهده بگیرد. بدین ترتیب فولادسازان از جایگاه صرفاً مصرف‌کننده، به تأمین‌کننده انرژی خود نیز تبدیل خواهند شد.
مزایا و چالش‌ها
مزایا:
•تأمین پایدار گاز مورد نیاز صنایع فولادی.
•افزایش بهره‌وری تولید و جلوگیری از زیان‌های ناشی از توقف تولید.
•مشارکت فولادسازان در زنجیره بالادست انرژی کشور.
چالش‌ها:
• نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه سنگین (چند میلیارد دلاری).
• پیچیدگی فنی توسعه میادین گازی.
• نیاز به هماهنگی سه‌جانبه میان وزارت نفت، وزارت صمت و شرکت‌های خصوصی.
جمع‌بندی نفت‌آرا
ورود صنعت فولاد به زنجیره بالادست گاز، اگرچه اقدامی بی‌سابقه و پرریسک است، اما در شرایط فعلی و با توجه به کمبود مزمن گاز در کشور، یک ضرورت استراتژیک به شمار می‌رود. این سیاست می‌تواند علاوه بر کاهش فشار بر دولت، موجب شکل‌گیری یک مدل مشارکت جدید میان صنایع بزرگ و بخش انرژی کشور شود. موفقیت این پروژه می‌تواند الگوی جدیدی برای دیگر صنایع انرژی‌بر ایران نیز فراهم آورد.