سیلی دیپلماتیک به سه ضلعی برجامی: حذف پاریس،لندن،برلین/تخت دیپلماسی زیر برج پیزا/ چرا رم به خانه جدید مذاکره ایران و آمریکا تبدیل شد؟

اختصاصی نفت آرا،روابط سیاسی ایران با اروپا، به‌ویژه سه کشور اصلی عضو برجام – فرانسه، آلمان و بریتانیا – در وضعیت انجماد قرار دارد. تنش‌های سیاسی، مواضع تند اروپایی‌ها در قبال مسائل داخلی ایران، توقف پروازهای مستقیم و بی‌اثر بودن تلاش‌های دیپلماتیک در سازمان ملل، همگی نشانه‌هایی از این سردی روابط هستند.
در این میان، ایتالیا یک استثناست. رم در بحران‌های اخیر از جمله بازداشت خبرنگار ایتالیایی در تهران، با خویشتنداری دیپلماتیک و بدون فضاسازی رسانه‌ای برخورد کرد و توانست موضوع را از راه تعامل حل کند. همین ویژگی، برای تهران یک امتیاز تلقی می‌شود.
علاوه بر این، ایتالیا دومین شریک تجاری ایران در اروپا پس از آلمان است و هنوز ظرفیت‌های همکاری اقتصادی میان دو کشور فعال است. انتخاب رم برای مذاکرات، نه تنها نشانه‌ای از اعتماد دیپلماتیک ایران به ایتالیاست، بلکه به نوعی اعتراض به مواضع تند کشورهای اروپایی دیگر نیز محسوب می‌شود.
از نگاه آمریکا؛ رم، هم‌سو با راست‌گرایان واشنگتن
آمریکای ترامپی، همانند دوره اول، نگاهی بدبینانه و بعضاً تحقیرآمیز به اتحادیه اروپا دارد. مشاوران امنیت ملی، معاون رئیس‌جمهور و حتی خود ترامپ، بارها از سوءاستفاده اروپا از منابع آمریکا، نقض آزادی‌های مذهبی و مدیریت نادرست بحران مهاجرت در قاره سبز انتقاد کرده‌اند.
در این فضای بی‌اعتمادی، ایتالیا برای دولت ترامپ، نقش متفاوتی دارد. نخست‌وزیر ایتالیا، جورجا ملونی، با شعارهای محافظه‌کارانه، ضد مهاجرت، ضد ال‌جی‌بی‌تی و ضدفدرالیسم اروپایی، به قدرت رسید؛ شعارهایی که نزدیکی فکری او با ترامپ و تیمش را روشن می‌سازد.
برای آمریکا، رم نه تنها یک پایتخت اروپایی «امن» از منظر دیپلماتیک است، بلکه می‌تواند نقش تسهیل‌گر را در مذاکره با ایران ایفا کند، بی‌آنکه هم‌پیمانان سنتی مانند فرانسه و آلمان در روند تصمیم‌گیری دخالت کنند.
رم، نقطه تلاقی منافع دو قدرت در حال مذاکره
انتخاب رم، در حقیقت نقطه‌ای‌ست که منافع تهران و واشنگتن در آن به هم می‌رسد. برای ایران، رم نماد تعامل بدون پیش‌داوری و بدور از دخالت‌های بی‌مورد است. برای آمریکا، رم یک شریک هم‌سو با رویکرد محافظه‌کارانه ترامپ و بی‌میل به بازی‌های بروکسل و پاریس است.
این تغییر ژئوپلیتیک در محل مذاکرات می‌تواند معنا‌دارتر از آن‌چیزی باشد که در ظاهر به نظر می‌رسد. شاید رم، آغازگر مرحله‌ای تازه در دیپلماسی ایران و آمریکا باشد؛ مرحله‌ای که در آن نقش بازیگران سنتی اروپایی، کم‌رنگ‌تر و نقش بازیگران میانه‌روتر و مستقل‌تر، پررنگ‌تر خواهد شد.