آیا طرح پر ابهام بنزینی دولت پیش‌زمینه‌ افزایش قیمت بنزین است

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی نفت آرا، با تغییر نحوه تخصیص سهمیه بنزین، دولت ماهانه یک میلیارد و 260 میلیون لیتر بنزین (با احتساب اختصاص 15 لیتر به 84 میلیون ایرانی) در کشور توزیع خواهد کرد. در واقع اگر فرض را بر مصرف 90 میلیون لیتر بنزین در روز (بر اساس آخرین آمار اعلامی از طرف شرکت پخش و پالایش) بگذاریم، می‌توان گفت، دولت می‌خواهد، معادل 47 درصد بنزین مصرفی را به‌صورت یارانه‌ای به افراد اختصاص دهد. 
اما طرح بنزینی دولت ابهامات بسیاری دارد و معلوم نیست، چطور 84 میلیون ایرانی قرار است، وارد ساز و کار گنگ خرید و فروش این سوخت مهم در اقتصاد ایران شوند، سوختی سیاسی که یکی از شاخص‌های اصلی رشد تورم در کشور محسوب می‌شود و هرگونه تغییر قیمت آن موجی از گرانی ایجاد خواهد کرد.
انتخاب مکانی اشتباه برای اجرای پایلوت طرح
تغییر سهمیه بنزین در دو جزیره قشم و کیش به صورت آزمایشی اجرا شده و در صورت حصول نتیجه مثبت، در سطح ملی اجرا شود. در طرح «بنزین برای همه» قرار است، به‌جای دریافت ماهانه 60 لیتر سهمیه بنزین در کارت سوخت، به ازای هر کارت ملی 15 لیتر به افراد تخصیص داده شود. یعنی دارندگان کارت ملی که بیش از یک‌سال در کشور اقامت داشته‌اند، 15 لیتر بنزین در ماه دریافت می‌کنند، اما طرحی که برای اجرای عادلانه‌تر توزیع یارانه سوخت بین افراد پیش‌بینی شده ابهامات و پرسش‌های زیادی را ایجاد کرده است.
از مهمترین ایرادات وارده، مکان تعیین شده برای اجرای پایلوت این طرح است. مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس انرژی در این باره به بازار می‌گوید: نتایج حاصل از اجرای طرح در جزایر کیش و قشم قابل تعمیم به کل کشور نیست، چراکه مساحت این دو جزیره بسیار کوچک بوده و جمعیت ساکن در آن بسیار کم است.
او در ادامه توضیح می‌دهد: بیشتر حجم مصرف بنزین در مسافرت‌های برون شهری اتفاق می‌افتد. به‌عنوان مثال تهرانی‌ها در اخر هفته معمولا سعی می‌کنند، مسافرت کوتاهی را به شهرهای اطراف داشته باشند. این درحالی است که خودروهایی که در این جزیره‌های تردد می‌کنند، معمولا از آن خارج نمی‌شوند.
این کارشناس انرژی ادامه داد: جدای از این بیشتر خودروهایی که در این مکان‌ها تردد می‌کنند، خارجی و براساس استانداردهای جهانی ساخته شده‌اند. این خودروها معمولا حجم مصرف پایینی دارند، درحالی که بخش عمده بازار داخل کشور در اختیار تولیدات داخلی است که مصرف بالایی دارند و فاصله زیادی با استانداردهای جهانی دارند.
کاهش سهمیه خانوارهای کم جمعیت 
از دیگر ابهامات طرح بنزین برای همه، کاهش سهمیه خانوارهای کم جمعیت است. این نگرانی برای برخی افراد وجود دارد که سهمیه 60 لیتری آنها با اجرای این طرح به 15 لیتر برای خانوار تک نفره، 30 لیتر برای خانوار 2 نفره و 45 لیتر برای خانوار سه نفره کاهش داشته باشد. با این‌حال جواد اوجی، وزیر نفت گفته، به تمامی افراد چه صاحب خودرو باشند یا نه، برحسب کارت ملی 15 لیتر بنزین 1500 تومانی تعلق می‌گیرد و سقف سهمیه‌ای که به خانوار تعلق می‌گیرد، 60 لیتر است، این یعنی اینکه به تمامی خانواده‌ها سهمیه 60 لیتری بنزین تعلق می‌گیرد.
سهمیه خودروهای عمومی تغییری نمی‌کند
آنگونه که اعلام شده، این طرح فقط برای سهمیه خودروهای شخصی است. خودروهای عمومی حتی تاکسی‌های اینترنتی سهمیه سابق را دریافت خواهند کرد. کارشناس انرژی در این‌باره گفت: اگر قرار به توزیع عادلانه بنزین است، چرا خودروهای عمومی قرار است، همچنان مثل گذشته سهمیه دریافت کنند. به‌عنوان مثال چه معنی دارد، سهمیه دریافتی وانت در یک روز معادل سهمیه یک ماه یک نفر باشد.
بی‌اطلاعی نمایندگان مجلس از طرح دولت
در این میان درباره شایعات افزایش قیمت بنزین هم احمد وحیدی، وزیر کشور در پاسخ به این پرسش که آیا قرار است، بنزین گران شود؟ تاکید کرد: فعلا قراری برای گران شدن بنزین وجود ندارد.
با این‌حال نمایندگان مجلس می‌گویند، دولت باید به بهارستان برود و درباره ابهامات این طرح بیشتر توضیح دهد. شریعتی‌نیاسر، عضو کمیسیون انرژی در این‌باره می‌گوید: دولت هیچ توضیحی درباره جزییات این طرح به مجلس ارائه نداده و نمایندگان هم مانند مردم سوالات بسیاری درباره نحوه اجرای آن دارند.
بنزین گران می‌شود؟
اما کارشناسان انرژی هم به‌نوعی اجرای این طرح را مقدمه‌ای برای افزایش قیمت‌ها می‌دانند. بهروزی‌فر با اشاره به تجربه سال‌های گذشته می‌گوید: دولت بهتر است مشکلات اقتصادی خود را به‌صورت شفاف به مردم اعلام کند تا گرانی‌ها موجب سلب اعتماد عمومی نشود.
او ادامه داد: همگی به خوبی میدانیم که به دلیل شرایط تحریمی امکان صادرات نفت وجود نداشته و عملا دولت برای پوشش هزینه های خود راهی جز افزایش قیمت‌ها ندارد.
قیمت بنزین در دوران احمدی‌نژاد 7 برابر شد
ایرانی‌ها یکی از بزرگترین مصرف‌کنندگان انرژی جهان هستند. براساس آخرین آمار، در ایران حدود 90 میلیون لیتر در هر روز بنزین مصرف می‌شود. حدود 45 میلیون لیتر بنزین مصرفی در هر روز یارانه‌ای است. دولت معتقد است، مصرف بالای انرژی در ایران حاصل غیرواقعی بودن قیمت‌ها و البته ارزانی است. اما سوال اینجاست که رشد قیمت‌ها می‌تواند، به کنترل مصرف در کشور منجر شود. شریعتی‌نیاسر در اینباره گفت: زمانی که زیرساخت های لازم برای کاهش مصرف وجود ندارد نمی توان از مردم انتظار داشت، مصرف خود را کاهش دهند. به‌عنوان مثال وضعیت حمل‌و‌نقل عمومی در کشور مناسب نیست، اما انتظار داریم، مردم از خودروی شخصی استفاده نکنند. جدای از این با ممنوعیت واردات یک بازار کاملا انحصاری برای خودروسازان داخلی ایجاد کردیم. آنها هم هیچ تلاشی برای استاندارد سازی خودروهای خود نمی‌کنند و همین مساله موجب شده، مصرف سوخت در خودروهای داخلی بسیار بالا باشد.
بهروزی‌فر هم به نوعی گفته‌های این نماینده مردم را تاییده کرده و می‌گوید: افزایش قیمت به تنهایی نمی‌تواند، منجر به کاهش مصرف شود. به‌عنوان مثال در دولت آقای احمدی‌نژاد قیمت بنزین 7 برابر شد، اما تغییری در روند مصرف ایجاد نشد.
حاکمیت بزرگترین مصرف‌کننده انرژی
او همچنین در بخش دیگری از سخنان خود با اقتصاد دولتی ایران اشاره کرد و گفت: نباید فراموش کرد، حاکمیت خود بزرگترین مصرف‌کننده انرژی است. درحال حاضر 70 درصد اقتصاد کشور در دست  شرکت‌های دولتی و شبه دولتی و خصولتی است. بنابر این اگر دولت می‌خواهد، مصرف انرژی را کنترل کند، باید از خود شروع کند.
این طرح پیش از این در دولت‌های گذشته هم مطرح شده و بنا بود، یارانه سوخت با کارتی تحت‌ عنوان کارت انرژی و ساز‌و‌کاری مشابه به‌دست مردم برسد که در زمان خود این طرح رای نیاورد و حالا معلوم نیست، دولت با چه هدفی دوباره از این طرح رونمایی کرده است؟ ضمن اینکه مشخص نیست، دولت افزایش قیمت بنزین را در دستور کار دارد یا خیر؟ و این اصطلاح «فعلا» که وزیر کشور از آن استفاده می‌کند، شامل چه بازه زمانی می‌شود و بنزین تا چه زمانی مشمول افزایش قیمت نخواهد شد؟
انتهای پیام/.